Interview met Antwerp Gipsy-Ska Orkestra
I Lumia Mo Kher, het tweede album van Antwerp Gipsy-Ska Orkestra scoorde hoog op de tropicalidad.be radar en nieuwsgierig als we zijn komen we er dan maar al te graag achter hoe zo’n album tot stand komt. Gelukkig vond Mukti, gitarist en backing vocalist bij de band, nog een gaatje in zijn agenda. We troffen elkaar op een zonnige lentemiddag in het Antwerpse café ‘t Zeezicht.
Mukti Gabriels (gitaar, backing vocals): “Technisch gezien waren er enorme verschillen. Bij de opnames van ons eerste album, Tuttilegal, hebben we ons lot eigenlijk volledig in handen van ons toenmalige label gelegd. Het grote probleem was dat we plots met een hoop mensen moesten werken die ons nog nooit live aan het werk hadden gezien en onze live-vibe is dan ook totaal niet terug te vinden op dat album. Het hele proces liet ons toch wat gedesillusioneerd achter; daarom hebben we voor I Lumia Mo Kher dan ook gekozen om alles volledig zelf te doen en we hebben dan ook pas een label (Excelsior Recordings/V2, red.) aangesproken toen het album al helemaal af was. De producer waarmee we voor I Lumia Mo Kher hebben samengewerkt, hebben we laten overkomen uit het Verenigd Koninkrijk. Michael (Zimmerling, red.) heeft eigenlijk meer als klanktechnicus dan als een echte producer aan de plaat meegewerkt; vooral klanktechnisch heeft hij zwaar zijn stempel op het album gedrukt. Het eerste album hebben we bijna volledig live ingespeeld in de studio, een manier van werken die vooral bij jazz nog vaak gebruikt wordt, maar voor I Lumia Mo Kher hebben we veel meer met overdubs, samples en dergelijke gewerkt. Het allerbelangrijkste verschil is wellicht dat we er deze keer volledig onze tijd voor genomen hebben. Bij het eerste album stonden we wat onder druk om snel snel een album uit te brengen en het resultaat was dan ook niet echt representatief voor de muziek die wij maken.”
De enige echte Roma-muzikant in de band is Suki (Suhamet Latifi, keyboard, red.). De Roma-gemeenschap is vrij hecht en staat vaak afkerig tegenover buitenstaanders, de zogenaamde “gadjos” (benaming voor iemand die geen zigeuner is; letterlijk: “een burger”, red.). Hoe is hij er eigenlijk toe gekomen om samen te gaan spelen met een hoop Belgen?
Mukti: “Suki gelooft al van in het begin in waar wij met Gipsy-Ska mee bezig zijn en voor staan. Wij zijn altijd een super democratische band geweest, iets wat zonder twijfel zijn oorsprong vind in ons gemeenschappelijke punkverleden (Moss, Tachion, Belgian Asociality, red.). Niemand is echt de ster van de band bij ons en ik denk dat Suki dat wel kon appreciëren. Hij was in het begin eerder schuchter van aard en als muzikant bij een Roma-band had hij wellicht altijd de underdog op de achtergrond gebleven. Ook muzikaal gezien zal wat wij doen hem ongetwijfeld een hoop nieuwe uitdagingen opleveren en dat is voor een echte muzikant altijd interessant. Suki zegt zelf ook dat het samenwerken met Antwerp Gipsy-Ska Orkestra zijn kijk op zijn eigen Roma-identiteit volledig veranderd heeft.”
Voor I Lumia Mo Kher hebben jullie een aantal prominente gasten uit de Balkan scene kunnen strikken. Zou het jullie iets zeggen om voor een volgend album ook de ska kant in de bandnaam eens wat meer in de spotlight te zetten door samen te werken met een aantal Jamaicaanse gasten?
Mukti: “Ja, waarom niet. Wij sluiten geen enkele samenwerking uit. Nu onze bandnaam heeft enorm veel voor ons gedaan, maar soms werkt hij ook enigszins beknottend als een gouden kooitje waar wij als muzikanten niet meer lijken uit te mogen. We hebben in ieder geval als band beslists ons niet van die limiteringen aan te trekken. Op het ogenblik zijn we bijvoorbeeld bezig aan een nummer dat zwaar beïnvloed is door dubstep. Het enige waar we opletten is dat we die afwisseling van vrolijkheid en melancholie, die zo eigen is aan onze muziek, niet kwijtspelen.”
Het meest opvallende deel uit jullie bandnaam blijft wellicht toch “Antwerp”. Hoe Antwerps is Antwerp Gispy-Ska Orkestra?
Mukti: “Die fusie van verschillende stijlen is toch wel iets dat heel eigen is aan de Antwerpse muziekscene; denk maar aan groepen als Think Of One of Wawadadakwa. Ik denk ook dat dat het feit dat Antwerpen een havenstad is daarin ook wel een rol zal spelen; Antwerpenaren zijn al eeuwen gewend aan andere culturen en invloeden van buitenaf en de mix met wat authentiek Antwerps is gebeurt dan ook vrij organisch. Anderzijds speelt de globalisering van de muziekwereld ook wel een rol, de gekste muzieksoorten zijn tegenwoordig maar een paar muisklikken verwijderd en dat maakt het natuurlijk stukken gemakkelijker om andere dingen te gaan ontdekken.”
Je hebt samen met Gregor (Engelen, vocals, red.) ook een verleden in de punkscene. Kunnen jullie dat deel van jullie muziekverleden nog kwijt in de muziek van Antwerp Gipsy-Ska Orkestra?
Mukti: “In het begin hebben we daar eigenlijk bewust wat afstand van genomen om ons volledig op Antwerp Gipsy-Ska Orkestra te kunnen focussen. Ondertussen hebben we onze identiteit wel gevonden en komen ook die punkinvloeden wat terug. Wat mezelf betreft is dat dan vooral muzikaal, met bijvoorbeeld iets zwaardere gitaararrangementen, en Gregor heeft enkele citaten van bekende punknummers in de tekst van één van de nummers op I Lumia Mo Kher verwerkt.”
In No Disco Boy zitten inderdaad een aantal citaten uit nummers van groepen als Disorder en Napalm Death. Is dat nummer trouwens bedoeld als een reactie op de hit van Shantel, Disko Boy?
Mukti: “Tja, dat is eigenlijk wel grappig. Heel dat idee is eigenlijk een beetje als grap ontstaan toen we samen aan het brainstormen waren over de vraag hoe we gemakkelijk meer bekendheid konden verwerven als band. Iemand kwam al snel op de proppen met het idee van de muzikale nemesis; een artiest waarvan je de muziek of het imago volledig in twijfel trekt en die je dan ook bewust gaat “dissen” in je nummers. Zo kwamen we al snel bij Shantel terecht. Ondertussen hebben we hem dan live aan het werk gezien en moesten we toch wel toegeven dat wat hij doet echt werkt, al blijft hij wel een beetje en vreemd personage in de hele Balkan-scene. In de tekst van No Disco Boy zeggen we dan ook niet letterlijk iets slechts over Shantel, het is enkel een stoute knipoog.”
Kerta Mange is een ode van Antwerp Gipsy-Ska Orkestra aan de legendarische zigeunerartiest Saban Bajramovic. Kan je hem eens situeren voor diegenen die hem nog niet moesten kennen?
Mukti: “Saban Bajramovic was één van zo niet de bekendste zigeunerzangers aller tijden. Hij is enkele jaren geleden overleden na een leven vol drank, vrouwen en gokken waarop menig rockster jaloers zou zijn. Het was een echte volkszanger ook; vergelijk hem misschien maar met iemand als Andre Hazes, een zanger die de tragiek van zijn leven liet terugkomen in zijn muziek. Voor Gregor was Saban Bajramovic een echte muzikale held en ik vind ook dat je dat kan horen in de manier waarop hij Kerta Mange gebracht heeft; het nummer is echt een volwaardige ode geworden. We moesten trouwens ook de toestemming hebben van Esma Redzepova vooraleer we dat nummer mochten coveren; iets wat voor een bende gadjos uit Antwerpen natuurlijk geen evidentie was, maar blijkbaar vond zij onze versie toch van genoeg integriteit getuigen.”
Het hoesontwerp van I Lumia Mo Kher is wat atypisch voor een zigeuneralbum. Wat en wie zit er achter dat design?
Mukti: “We hebben opnieuw met dezelfde illustrator gewerkt als bij onze eerste CD (Gerard Leysen, Afreux, red.). Ik beschouw zijn ontwerpen eigenlijk als echte kunstwerkjes en we hebben hem dan ook volledig vrij gelaten in zijn invulling van de albumhoes. De enige informatie die we hem deze keer verstrekt hebben was da titel van het album en op basis daarvan is hij met dit ontwerp op de proppen gekomen. Zoals het een goed kunstwerk betreft is iedereen vrij om er een eigen interpretatie aan te geven.”
In de liner notes is tenslotte het volgende citaat terug te vinden: “No country will claim me. No border can stop me. The World is my house.”. Hoe is het voor een groep met een dergelijke filosofie om zich geconfronteerd te zien met communautaire strapatsen zoals die nu al bijna een jaar bezig zijn in dit land?
Mukti: “Wij doen vooral ons best om het beeld dat in het buitenland aan het ontstaan is van België terug wat bij te stellen en uit te leggen dat de gewone mensen in ons landje zeker niet op voet van oorlog met elkaar staan. Gregor haalt zijn neus niet op voor een politiek statement, maar eigenlijk proberen wij toch om daar zover mogelijk van weg te blijven. Het is natuurlijk stilaan een trieste wat uitzichtloze situatie aan het worden. Het voordeel van inwoner zijn van een klein landje is denk ik dat wij veel beter onze situatie kunnen relativeren dan mensen uit naties met een veel grotere oppervlakte en vaak ook identiteit. Ergens is die hele situatie natuurlijk ook een rijke voedingsbodem voor ons als artiesten en we moeten maar proberen om er mee te blijven lachen hé!”